Restrukturyzacja firmy ma dwa znaczenia – szersze i węższe. Najkrócej mówiąc: restrukturyzacja to fundamentalne zmiany w firmie (znaczenie szersze) albo formalne postępowanie opisane w ustawie (znaczenie węższe).
Restrukturyzacja firmy w szerszym sensie
Restrukturyzacja firmy w szerszym sensie to istotne, radykalne zmiany w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Nie chodzi tu o zmiany małe, drugorzędne, jakich wiele w życiu firmy. Chodzi o zmiany fundamentalne, na przykład:
- rezygnacja z istotnych produktów (z powodu niedostatecznej rentowności lub braku perspektyw); wprowadzenie nowych produktów;
- likwidacja nierentownych obszarów przedsiębiorstwa (kanałów sprzedaży, oddziałów, jednostek biznesowych); uruchomienie nowych kanałów sprzedaży, stworzenie nowych jednostek biznesowych;
- wycofanie się z przestarzałych technologii, wdrożenie nowych technologii;
- sprzedaż istotnych aktywów przedsiębiorstwa (np. sprzedaż spółki zależnej, części przedsiębiorstwa, oddziału, linii produkcyjnej); inwestycje w nowe obszary biznesowe;
- restrukturyzacja zatrudnienia – istotne zmiany w zakresie struktury i liczby pracowników, zwolnienie dużej liczby pracowników, zatrudnienie nowych pracowników o lepszych kwalifikacjach;
- zmiany w strukturze własnościowej firmy; pozyskanie inwestorów.
Przedsiębiorstwo jest systemem – to znaczy zbiorem bardzo dużej liczby elementów, powiązanych ze sobą w skomplikowany sposób. Restrukturyzacja przedsiębiorstwa to zmiany, które powodują, że ten system zaczyna funkcjonować zasadniczo inaczej niż do tej pory.
Restrukturyzacja przedsiębiorstwa jest konieczna zwłaszcza wtedy, kiedy przechodzi ono kryzys – funkcjonuje coraz gorzej i wyraźnie zmierza ku upadkowi. Mówimy wtedy o restrukturyzacji ratunkowej lub naprawczej. Jej celem jest uniknięcie bankructwa, uratowanie i uzdrowienie przedsiębiorstwa.
Taka restrukturyzacja naprawcza wymaga dobrego planu. Plan restrukturyzacyjny powinien odnosić się do wszystkich najważniejszych problemów przedsiębiorstwa (a nie tylko do niektórych albo do drugorzędnych problemów). Ponadto taki plan powinien koncentrować się na przyczynach tych problemów (a nie na ich objawach).
Restrukturyzacja ratunkowa lub naprawcza często obejmuje następujące działania:
- szybkie opanowanie kryzysu płynności finansowej i wprowadzenie restrykcyjnych sposobów zarządzania środkami pieniężnymi;
- zmiany na kluczowych stanowiskach menedżerskich;
- odzyskanie zaufania kluczowych grup interesu: wierzycieli, udziałowców, dostawców, klientów, pracowników;
- wybór spójnej strategii – dokonanie wyboru, jakie produkty lub usługi firma chce teraz sprzedawać i w jaki sposób; pozbycie się zbędnych linii produkcyjnych, rezygnacja z niektórych aktywów, produktów, kanałów sprzedaży lub jednostek biznesowych;
- zmiany organizacyjne i restrukturyzacja zatrudnienia;
- usprawnienie najważniejszych procesów: zaopatrzenia, produkcji, logistyki, sprzedaży i marketingu;
- zmiana struktury kapitałowej przedsiębiorstwa oraz zapewnienie dodatkowych źródeł finansowania.
Restrukturyzacja w węższym sensie
Restrukturyzacja firmy w węższym sensie to jedno z postępowań restrukturyzacyjnych zdefiniowanych w ustawie Prawo restrukturyzacyjne. Postępowanie restrukturyzacyjne jest głównym narzędziem restrukturyzacji ratunkowej lub naprawczej, opisanej w poprzednim punkcie.
Postępowanie restrukturyzacyjne działa w następujący sposób:
- Daje ono firmie czasową ochronę przed wierzycielami.
- Stare zobowiązania zostają na jakiś czas zamrożone.
- Firma odzyskuje zatem spokój i „oddech finansowy”. Oczywiście nie bezterminowo, ale na pewien czas. Ten czas może wykorzystać na restrukturyzację w szerszym sensie (opisaną w poprzednim punkcie) oraz na dogadanie się z wierzycielami co do nowych warunków spłaty starych zobowiązań.
- Ostatecznie firma poddaje pod głosowanie wierzycieli swoje propozycje układowe. Jeżeli odpowiednia większość odda głos za układem, wszystkich wierzycieli będzie obowiązywał przegłosowany układ, to znaczy nowe warunki spłaty starych zobowiązań.
Istnieją cztery postępowania restrukturyzacyjne:
- postępowanie o zatwierdzenie układu
- przyspieszone postępowanie układowe
- postępowanie układowe
- postępowanie sanacyjne.
Różnią się one w wielu aspektach, między innymi w zakresie:
- kosztów – najtańsze jest postępowanie o zatwierdzenie układu;
- stopnia ochrony przed wierzycielami – największą ochronę daje postępowanie sanacyjne;
- wpływu sądu na firmę – najbardziej ogranicza firmę postępowanie sanacyjne, w którym pojawia się powołany przez sąd zarządca;
- czasu trwania – najkrótsze jest postępowanie o zatwierdzenie układu (zasadniczo trwa trzy miesiące), a najdłuższe – postępowanie sanacyjne (może trwać nawet ponad rok).
Tych różnic jest więcej. Które postępowanie restrukturyzacyjne wybrać? To zależy od konkretnych okoliczności. Skontaktuj się z nami, a my doradzimy Ci, które rozwiązanie jest dla Ciebie najlepsze.