Zarządzanie kryzysowe staje się konieczne, kiedy firma zaczyna mieć poważne kłopoty. Kryzys w firmie zaczyna się dużo wcześniej niż to można zauważyć. Przebiega zwykle w kilku etapach.
KRYZYS W FIRMIE – ETAPY
Na początku kryzys w firmie nie jest zauważany ani przez kadrę zarządzającą, ani przez pracowników, ani przez kontrahentów. Mógłby go wykryć jedynie doświadczony menedżer lub ekspert.
Następnie pojawiają się pierwsze niepokojące symptomy kryzysu. Mogą to być: obniżona płynność finansowa, odejścia dobrych pracowników, utrata kluczowego klienta, znaczny wzrost zadłużenia, spadek przychodów lub zysków, odmowa udzielenia kredytu przez bank. Problemy są już zauważane przez niektórych pracowników lub kontrahentów. Jednak kierujący firmą często zaprzeczają istnieniu kryzysu. Myślą, że mają do czynienia ze standardowymi, przejściowymi trudnościami, które nie wymagają nadzwyczajnych działań.
Kiedy już wszyscy widzą, że firma jest w kryzysie, kierujący firmą czasami ten kryzys bagatelizują. Często jako jedyną przyczynę kryzysu wskazują czynniki zewnętrzne.
Ostatni etap kryzysu w firmie to jej upadek. Czyli windykatorzy, nakazy zapłaty, komornicy, zajęcia rachunków bankowych, wypowiadanie umów, exodus pracowników itd.
CO TO JEST ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE
Zarządzanie kryzysowe to zarządzanie firmą w kryzysie skoncentrowane na jej przetrwaniu lub uzdrowieniu. Może być zastosowane na każdym etapie kryzysu. Ale im wcześniej się zacznie, tym większe prawdopodobieństwo uratowania firmy.
Rozważmy sytuację, kiedy kryzys w firmie jest już widoczny. Czyli firma generuje straty, jest nadmierne zadłużona, a jej płynność finansowa spada. Jak uratować i uzdrowić taką firmę?
Na początku musi być plan wyjścia z kryzysu. Bez planu, metodą działań doraźnych i spontanicznych, nie uratuje się firmy. Taki plan powinien odnosić się do wszystkich pierwszorzędnych problemów firmy (a nie tylko do niektórych problemów lub do problemów drugorzędnych). Do przyczyn choroby firmy, a nie tylko do symptomów tej choroby.
ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE GOTÓWKĄ
Ratowanie zagrożonej firmy zaczyna się zwykle od rozwiązania problemu braku gotówki na najbliższe tygodnie. Na tym etapie trzeba sporządzić krótkoterminową prognozę przepływów gotówkowych i często ją aktualizować. Następnie trzeba znaleźć sposoby wypełnienia „dziury gotówkowej”. W zależności od sytuacji firmy mogą to być np.:
- zmiana terminów płatności zobowiązań (negocjacje z wierzycielami);
- szybkie upłynnienie zapasów;
- szybkie ściągnięcie należności;
- pozyskanie krótkoterminowej pożyczki od właściciela.
ZADBANIE O WSPARCIE INTERESARIUSZY
Kryzys w firmie jest zwykle powiązany ze złymi relacjami z interesariuszami firmy. Z wierzycielami, w szczególności z dostawcami, bankami, urzędem skarbowym, ZUS-em. Także z akcjonariuszami, klientami czy pracownikami. Warunkiem wyjścia z kryzysu jest zwykle odbudowanie relacji z kluczowymi interesariuszami. To z kolei nie będzie możliwe bez skutecznej komunikacji, opartej na prawdziwych i pełnych informacjach. Kierownictwo firmy powinno często, otwarcie i szczerze przedstawiać interesariuszom aktualną sytuację firmy, przyczyny jej problemów i sposoby ich rozwiązania.
ZMIANY W STRATEGII FIRMY
Niektórzy sądzą, że nie czas zastanawiać się nad strategią, kiedy firma walczy o życie.
Tak nie jest, gdyż zwykle dzisiejsze problemy firmy wynikają z wczorajszych błędów strategicznych. I żeby naprawić firmę, trzeba także naprawić jej strategię.
Przy czym nie chodzi o jakieś abstrakcyjne opracowanie, jakie zwykle proponują firmy konsultingowe. Chodzi o jasne wskazanie, co firma powinna sprzedawać, komu i w jaki sposób.
Strategia powinna być realistyczna. Dopasowana z jednej strony do potrzeb rynku, z drugiej strony – do możliwości firmy. Powinna wskazywać na możliwość osiągnięcia lub utrzymania przewagi konkurencyjnej.
ZMIANY KADROWE i ORGANIZACYJNE
Kryzysowi w firmie towarzyszą zwykle problemy z pracownikami. Wielu dobrych pracowników odchodzi. Wielu pozostałych koncentruje się na własnym interesie, zaniedbuje obowiązki, nie współpracuje, opiera się zmianom.
Dlatego w zagrożonej firmie konieczne są także zmiany kadrowe i organizacyjne.
POPRAWIENIE KLUCZOWYCH PROCESÓW W FIRMIE
Kiedy firma walczy o życie, to nie jest dobry moment, żeby optymalizować WSZYSTKIE procesy w firmie.
Natomiast jest to właściwy moment, żeby SZYBKO poprawić KILKA KLUCZOWYCH procesów – najważniejszych dla przetrwania firmy.
W czasie kryzysu wiele procesów może być mocno zaburzonych – dlatego optymalizacja procesów w tym najtrudniejszym okresie powinna być ograniczona.
RESTRUKTURYZACJA FINANSOWA
Celem restrukturyzacji finansowej firmy jest przywrócenie płynności gotówkowej i zapewnienie źródeł finansowania dla uratowania i uzdrowienia firmy.
Do najbardziej popularnych sposobów restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw należą:
- układ z wierzycielami w ramach postępowania restrukturyzacyjnego
- ugody z poszczególnymi wierzycielami
- nowe finansowanie od właścicieli firmy
- pozyskanie inwestora.
ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE A DORADZTWO RESTRUKTURYZACYJNE
Warunkiem uratowania i uzdrowienia firmy jest odpowiednie zarządzanie kryzysowe. Jeżeli kryzys w firmie jest już bardzo zaawansowany, jednym z narzędzi zarządzania kryzysowego może być postępowanie restrukturyzacyjne. W tym celu firmie potrzebne jest kompetentne doradztwo restrukturyzacyjne.
Jednak samo postępowanie restrukturyzacyjne to za mało, żeby uratować i uzdrowić firmę. Potrzebne jest całościowe zarządzanie kryzysowe, którego jest czymś dużo szerszym.
Firmie w kryzysie może skutecznie pomóc jedynie taki zespół ekspertów, który łączy doradztwo restrukturyzacyjne z doradztwem biznesowym. I który wie, co to jest zarządzanie kryzysowe.