Restrukturyzacja firmy to dużo szersze pojęcie niż postępowanie restrukturyzacyjne. Skuteczna restrukturyzacja oznacza o wiele więcej niż nawet najbardziej udane postępowanie restrukturyzacyjne.
Restrukturyzacja to istotne, jakościowe, poważne zmiany w firmie – w jej modelu biznesowym, zasobach, aktywach lub pasywach.
Postępowanie restrukturyzacyjne to formalne postępowanie uregulowane przepisami prawa restrukturyzacyjnego.
Celem zarówno restrukturyzacji, jak i postępowania restrukturyzacyjnego jest uratowanie firmy przed bankructwem i umożliwienie kontynuacji działalności.
Restrukturyzacja jest ważniejsza niż postępowanie restrukturyzacyjne.
Samo postępowanie restrukturyzacje, bez rzetelnej restrukturyzacji, nie uratuje firmy. Warunkiem przetrwania zagrożonej firmy w dłuższym okresie jest restrukturyzacja.
Ale sama restrukturyzacja, bez postępowania restrukturyzacyjnego, może czasem uratować firmę. Czyli tu nie ma symetrii – restrukturyzacja to coś dużo większego niż postępowanie restrukturyzacyjne.
Jak może przebiegać taka skuteczna restrukturyzacja – bez postępowania restrukturyzacyjnego lub równolegle do niego?
Rozważmy firmę, która ma poważne problemy: brak płynności finansowej, nadmierne zadłużenie, zagrożenie bankructwem. Jak uratować i uzdrowić taką firmę?
Skuteczna restrukturyzacja zaczyna się od planu
Na początku musi być plan. Plan wyjścia z kryzysu, czyli plan restrukturyzacji. Bez planu, metodą działań doraźnych i spontanicznych, nie uratuje się firmy. Taki plan powinien odnosić się do wszystkich pierwszorzędnych problemów firmy (a nie tylko do niektórych problemów lub do problemów drugorzędnych). Taki plan powinien odnosić się do przyczyn choroby firmy, a nie do symptomów tej choroby. Na przykład: niemal nigdy nie rozwiązuje problemów firmy proste dosypanie pieniędzy (leczenie symptomów), bez głębokich zmian (leczenie przyczyn). Plan restrukturyzacji powinien być radykalny – wiele restrukturyzowanych firm upadło dlatego, że restrukturyzacja była zbyt płytka, zbyt łagodna.
Opanowanie kryzysu gotówkowego
Ratowanie zagrożonej firmy zaczyna się zwykle od rozwiązania problemu braku gotówki na najbliższe tygodnie. To warunek sine qua non restrukturyzacji. Co z tego, że mamy wspaniały plan udanej operacji, skoro pacjent (firma) umrze z powodu krwotoku (braku gotówki). Na tym etapie trzeba sporządzić krótkoterminową prognozę przepływów gotówkowych i często ją aktualizować. Na początek w tej prognozie dobrze jest uwzględnić tylko prawdopodobne wpływy, ale jednocześnie wszystkie wydatki zgodnie z terminami ich płatności – wtedy zobaczymy, ile wynosi „dziura gotówkowa”, tzn. ile pieniędzy brakuje, żeby normalnie funkcjonować, tzn. wykonywać wszystkie zobowiązania w terminie. Następnie trzeba znaleźć sposoby wypełnienia tej „dziury”. W zależności od sytuacji firmy mogą to być np.:
- przejęcie jednoosobowej kontroli nad wydatkami przez osobę kierującą restrukturyzacją;
- zmiana terminów płatności zobowiązań (negocjacje z wierzycielami);
- szybkie upłynnienie zapasów;
- szybkie ściągnięcie należności;
- pozyskanie krótkoterminowej pożyczki od właściciela.
Zmiany w kierownictwie firmy
Doświadczenie pokazuje, że warunkiem udanej restrukturyzacji są zwykle zmiany w kierownictwie firmy. To reguła, od której jednak istnieją wyjątki. Jeżeli obecny zarząd rozumie powagę sytuacji, prawidłowo diagnozuje przyczyny kryzysu i jest nastawiony na istotne zmiany w firmie, to niedokonanie radykalnych zmian w zarządzie może być mniej ryzykowne niż całkowita zmiana zarządu.
Trzeba pamiętać, że wielu dyrektorów firm, które teraz borykają się z problemami, osiągało wcześniej znaczne sukcesy, a ci, których dziś obciąża się winą, jeszcze wczoraj byli bohaterami. Ponadto dyrektor generalny to często osoba, która posiada największą wiedzę o firmie i branży, w której firma działa, a więc umiejętności, które mogą się przydać w procesie ratowania przedsiębiorstwa.
S. Slatter, D. Lovett, „Restrukturyzacja firmy. Zarządzanie przedsiębiorstwem w sytuacjach kryzysowych”, WIG-Press, 2001, s.69
Zadbanie o wsparcie interesariuszy
Kryzys w firmie jest zwykle powiązany ze złymi relacjami z interesariuszami firmy. Z wierzycielami, w szczególności z dostawcami, bankami, pożyczkodawcami, urzędem skarbowym, ZUS-em. Także z akcjonariuszami, klientami czy pracownikami. Warunkiem wyjścia z kryzysu jest zwykle odbudowanie relacji z kluczowymi interesariuszami. To z kolei nie będzie możliwe bez skutecznej komunikacji, opartej na prawdziwych i pełnych informacjach. Kierownictwo firmy powinno często, otwarcie, szczerze i wiarygodnie przedstawiać interesariuszom aktualną sytuację firmy, przyczyny jej problemów i sposoby ich rozwiązania. Bez tego trudno będzie liczyć na ich wsparcie w procesie restrukturyzacji.
O pozostałych elementach skutecznej restrukturyzacji – w kolejnym artykule.
c.d.n.
Chcesz wiedzieć więcej? Skontaktuj się z nami!