Kiedy wyciąg ze spisu wierzytelności stanowi tytuł egzekucyjny?
Postępowanie restrukturyzacyjne nie tylko pomaga wyjść z trudnej sytuacji finansowej dłużnikowi, ale służy również odzyskaniu należności przez wierzyciela. Czy nawet nieudana restrukturyzacja może „pomóc” wierzycielowi wyegzekwować długi? Często tak. Jest to możliwe za pomocą sporządzonego w toku postępowania restrukturyzacyjnego spisu wierzytelności. Wyciąg z takiego spisu pozwala od razu przejść do egzekucji – bez potrzeby sądowego ustalania dochodzonej wierzytelności ponownie.
Zgodnie z art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. Prawo restrukturyzacyjne (dalej jako „PR”) po prawomocnej odmowie zatwierdzenia układu lub prawomocnym umorzeniu postępowania restrukturyzacyjnego wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności, który zawiera oznaczenie wierzyciela i przysługującej mu wierzytelności, stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi. Natomiast zgodnie z art. 102 ust. 2 PR po prawomocnym zatwierdzeniu układu wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności, łącznie z wypisem prawomocnego postanowienia zatwierdzającego układ, stanowi tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi oraz temu, kto udzielił zabezpieczenia wykonania układu, jeśli został w sądzie złożony dokument stwierdzający udzielenie zabezpieczenia, a także przeciwko zobowiązanemu do dopłaty, jeżeli układ przewiduje dopłaty między wierzycielami. Gdy dojdzie do uchylenia układu, stosuje się odpowiednio art. 102 ust. 1 PR.
W przywołanym przepisie mowa o dwóch odmiennych sytuacjach, w których wierzyciel może ubiegać się o nadanie klauzuli wykonalności na podstawie spisu wierzytelności. Gdy doszło do prawomocnej odmowy zatwierdzenia układu, prawomocnego umorzenia postępowania restrukturyzacyjnego lub uchylenia układu, tytułem egzekucyjnym stanie się wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności zawierający oznaczonego wierzyciela i należną mu wierzytelność. W sytuacji, gdy jednak układ został prawomocnie zatwierdzony, tytułem egzekucyjnym będzie wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności wraz z wypisem prawomocnego postanowienia zatwierdzającego układ.
Czym jest więc wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności i co z nim zrobić?
W toku postępowania restrukturyzacyjnego sporządzany jest dokument, w którym wymienione są wszystkie wierzytelności wobec dłużnika, które powstały przed dniem otwarcia postępowania. Spis wierzytelności jest zatwierdzany przez sędziego-komisarza. Wyjątek stanowi jedno z postępowań restrukturyzacyjnych – postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym nie zatwierdza się spisu wierzytelności. Spis sporządzony w tym postępowaniu nie stanowi tytułu egzekucyjnego.
Wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności będzie dokumentem określającym dłużnika, wierzyciela oraz wysokość i źródło wierzytelności. Aby uzyskać wyciąg ze spisu wierzytelności, należy wystąpić do sądu restrukturyzacyjnego, który prowadził postępowanie wobec dłużnika z wnioskiem o wydanie poświadczonego przez Sąd odpisu dokumentu – wyciągu z zatwierdzonego spisu wierzytelności, zawierającego oznaczenie wierzyciela i przysługującej mu od dłużnika wierzytelności. Z kolei celem uzyskania tytułu wykonawczego i skierowania sprawy do komornika należy wystąpić do właściwego sądu restrukturyzacyjnego, przed którym prowadzone było postępowanie, o nadanie klauzuli wykonalności na wyciąg z zatwierdzonego spisu. Następnie na tej podstawie będzie można wystąpić do komornika o wszczęcie egzekucji przeciwko dłużnikowi. Należy zaznaczyć, iż art. 102 PR nie obejmuje spisu wierzytelności spornych. Zatem uzyskanie klauzuli wykonalności może odbyć się jedynie na podstawie spisu wierzytelności, co do których nie toczą się spory.
Obrona dłużnika – roszczenia z art. 102 ust. 3 i 4 PR
Prawodawca zapewnił dłużnikowi możliwość ochrony swoich interesów dzięki zakwestionowaniu tytułu egzekucyjnego poprzez powództwo cywilne oraz powództwo przeciwegzekucyjne. Warunkiem wniesienia powództwa cywilnego jest złożenie przez dłużnika sprzeciwu co do spisu wierzytelności w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz brak prawomocnego orzeczenia sądowego dotyczącego tej wierzytelności. Złożenie sprzeciwu przeciwko uznaniu wierzytelności powinno mieć formę czynnej odmowy uznania wierzytelności w spisie przez dłużnika. Milczenie dłużnika oznacza zatem uznanie wierzytelności w całości. Ten rodzaj powództwa dłużnik może złożyć do momentu nadania wyciągowi klauzuli wykonalności. Natomiast po nadaniu klauzuli wykonalności dłużnik może podnieść zarzut, że wierzytelność objęta spisem wierzytelności nie istnieje albo że istnieje w mniejszym zakresie w drodze powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (powództwo przeciwegzekucyjne).
Podsumowanie
Postępowanie restrukturyzacyjne daje możliwość na uzyskanie porozumienia między dłużnikiem a wierzycielami, co następuje w drodze układu zatwierdzanego następnie przez sąd. Jeżeli po zatwierdzeniu spisu wierzytelności sąd prawomocnie odmówi zatwierdzenia układu bądź prawomocnie umorzy postępowanie, wierzyciele mają skróconą i znacznie tańszą możliwość dochodzenia zapłaty od dłużnika. Mogą bowiem wystąpić z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności na wyciąg z zatwierdzonego spisu wierzytelności i na tej podstawie skierować sprawę do egzekucji komorniczej.
Powyższe jest możliwe we wszystkich postępowaniach restrukturyzacyjnych z wyjątkiem postępowania o zatwierdzenie układu, w którym spis wierzytelności nie podlega zatwierdzeniu.
Masz pytania? Skontaktuj się z nami!