Czy restrukturyzacyjna i upadłość oznacza to samo? Otóż nie! Wielu konsumentów, jak i przedsiębiorców nie odróżnia tych dwóch instytucji, co skutkuje np. błędnym postrzeganiem podmiotu w restrukturyzacji jako podmiotu całkowicie niewypłacalnego i chylącego się ku upadkowi. Nierzadko właśnie z powodu niewiedzy, podmiot zagrożony niewypłacalnością zostaje wykluczony z obrotu jedynie ze względu na prowadzone postępowanie restrukturyzacyjne. W naszej codziennej praktyce spotykamy się z tego typu sytuacjami nagminnie. Utożsamianie restrukturyzacji z upadłością jest jednak błędem. Dlaczego? W tym artykule wyjaśnimy, czym różnią się te dwie procedury. Oraz w jaki sposób nie mając profesjonalnej „wiedzy prawniczej” prawidłowo zidentyfikować podmiot w restrukturyzacji i podmiot w upadłości.
Restrukturyzacja a upadłość
Postępowanie restrukturyzacyjne jest postępowaniem mającym na celu uniknięcie upadłości przedsiębiorcy poprzez zawarcie układu z wierzycielami. W przypadku postępowania sanacyjnego oprócz zawarcia układu przeprowadza się działania sanacyjne. To czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed egzekucją. Postępowanie upadłościowe jest z kolei postępowaniem, które ma doprowadzić do zlikwidowania majątku dłużnika i zaspokojenia wierzycieli. W przypadku upadłości konsumenckiej ma również umożliwiać oddłużenie konsumenta.
Nie wchodząc głębiej w szczegóły, pierwszą i decydującą różnicą jest cel każdego z postepowań. Postępowanie upadłościowe prowadzi do spieniężania majątku dłużnika, aby zaspokoić ich wierzytelności. Postępowanie restrukturyzacyjne polega na wypracowaniu porozumienia z wierzycielami, które pozwoli na nowo ustalić warunki spłaty, nie nakładając ustawowego obowiązku zlikwidowania majątku dłużnika (co do zasady).
Wobec kogo może być prowadzona restrukturyzacja i upadłość?
Obie procedury są skierowane do podmiotów zmagających się z problemami finansowymi. Jest to niewątpliwe cecha wspólna. Przepisy prawa wprowadzają jednak rozróżnienie ze względu na poziom zaawansowania w utracie płynności finansowej na podmiot niewypłacalny i zagrożony niewypłacalnością. Prawo restrukturyzacyjne umożliwia prowadzenie działań restrukturyzacyjnych zarówno wobec podmiotu zagrożonego niewypłacalnością, jak i podmiotu już niewypłacalnego. Natomiast przepisy prawa upadłościowego stanowią, że jedynie dłużnik niewypłacalny kwalifikuje się do ogłoszenia upadłości.
Istotną różnicą jest, że postępowanie restrukturyzacyjne jest przewidziane wyłącznie dla przedsiębiorców. Przepisy prawa upadłościowego wyróżniają postępowanie upadłościowe prowadzone na zasadach ogólnych, które jest trybem właściwym dla przedsiębiorców, ale również postepowanie uproszczone – tzw. upadłość konsumencka. Odpowiednikiem restrukturyzacji na gruncie przepisów upadłościowych jest możliwość zawarcia układu na zgromadzeniu wierzycieli, czyli tzw. układ konsumencki.
Jakie wierzytelności zostaną zaspokojone w ramach restrukturyzacji i upadłości?
W obu postępowaniach sporządza się spis obejmujący poszczególne zobowiązania dłużnika – w postępowaniu upadłościowym pojawia się lista wierzytelności, w restrukturyzacji opracowuje się spis wierzytelności. Ustawodawca odmiennie ustalił zasady sporządzania wskazanych dokumentów. Poza uprzywilejowanymi kategoriami wierzycieli, zasadą jest, że na liście wierzytelności ujmuje się wierzytelności powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości, które zostaną zgłoszone syndykowi prowadzącemu postępowanie. Niezgłoszone wierzytelności co do zasady nie zostaną ujęte w liście wierzytelności i nie będą podlegały następnie zaspokojeniu w toku upadłości. W postępowaniach restrukturyzacyjnych obowiązuje norma, zgodnie z którą restrukturyzacji w ramach układu podlegają co do zasady wszystkie zobowiązania dłużnika powstałe do dnia układowego, będącego cezurą dla objęcia układem. Reguła ta przewiduje oczywiście pewne odstępstwa.
Co z majątkiem dłużnika?
Z dniem ogłoszenia upadłości cały majtek upadłego (z nielicznymi wyjątkami) staje się masą upadłości służącą zaspokojeniu wierzycieli. Masa upadłości obejmuje aktywa i pasywa. Masa ta podlega przymusowemu zlikwidowaniu, niezależnie od tego, czy w jej skład wchodzą nieruchomości, ruchomości czy prawa. W przypadku restrukturyzacji (za wyjątkiem postępowania o zatwierdzenie układu) majątek dłużnika służący prowadzeniu przedsiębiorstwa staje się masą układową lub sanacyjną. Majątek ten nie służy zaspokojeniu wierzycieli wskutek sprzedaży, jak ma to miejsce w upadłości, lecz posłuży wykonywaniu układu przez dłużnika.
Czy dłużnik może zarządzać majątkiem?
Restrukturyzacja i upadłość wywołują szereg skutków prawnych względem dłużnika. Z dniem ogłoszenia upadłości, a więc z chwilą wydania postanowienia przez sąd, upadły z mocy prawa traci zarząd majątkiem własnym. Od tego momentu wszelkie czynności podejmuje syndyk masy upadłości. Czynności podejmowane bezpośrednio przez upadłego są nieważne. W przypadku otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego dłużnik nie traci zarządu majątkiem własnym, a jedynie doznaje w tym zakresie ograniczenia. Postępowanie sanacyjne, które przyznaje dłużnikowi największą ochronę spośród czterech ustawowych postępowań restrukturyzacyjnych, co do zasady pozbawia dłużnika zarządu jego majątkiem.
Jak sprawdzić kontrahenta?
Widzimy zatem, że procedura upadłościowa i restrukturyzacyjna są zupełnie różne i rządzą się odmiennymi zasadami. Czy w zwykłym obrocie gospodarczym możemy się samodzielnie dowiedzieć, jakie postępowanie jest prowadzone wobec naszego kontrahenta ? Oczywiście, że tak! Krajowy Rejestr Zadłużonych umożliwia każdemu bezpłatne zweryfikowanie, czy wobec interesującego nas podmiotu prowadzone jest postępowanie restrukturyzacyjne bądź upadłościowe.
Jak widzimy, nie można stawiać znaku równości między restrukturyzacją a upadłością. Restrukturyzacja nie jest tożsama z upadkiem przedsiębiorstwa. Skutecznie przeprowadzona może prowadzić do wskrzeszenia firmy i jej pomyślnego powrotu na rynek. Jeśli Twoja firma zmaga się z trudnościami finansowymi i rozważasz restrukturyzację lub upadłość, nie zwlekaj z zasięgnięciem profesjonalnej porady. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, jak możemy pomóc Twojemu biznesowi znaleźć najlepsze rozwiązanie.