Prawo restrukturyzacyjne przewiduje cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe i postępowanie sanacyjne. W każdym z tych postępowań występuje doradca restrukturyzacyjny, czyli osoba posiadająca licencję przyznawaną przez Ministra Sprawiedliwości, w roli pozasądowego organu postępowania restrukturyzacyjnego. Osoba ta pełni różne funkcje w zależności od rodzaju postępowania. W postępowaniu o zatwierdzenie układu występuje nadzorca układu, w przyspieszonym postępowaniu układowym i postępowaniu układowym – nadzorca sądowy, zaś w postępowaniu sanacyjnym – zarządca.
Nadzorcą albo zarządcą może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i licencję doradcy restrukturyzacyjnego wydawaną przez Ministra Sprawiedliwości. Funkcje te może pełnić również spółka handlowa, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadają taką licencję. Ponadto nadzorca lub zarządca muszą mieć konto doradcy restrukturyzacyjnego w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe.
Nadzorca sądowy i zarządca pełnią swoje funkcje do dnia zakończenia postępowania restrukturyzacyjnego albo uprawomocnienia się postanowienia o jego umorzeniu.
Obowiązki i odpowiedzialność nadzorcy lub zarządcy
Nadzorca i zarządca odpowiadają za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonywania obowiązków.
Nadzorca powinien poinformować dłużnika o dostępnych dla niego źródłach finansowania, w tym pomocy publicznej. Powinien także współpracować z dłużnikiem w celu uzyskania tego finansowania. Z kolei zarządca, jeżeli istnieje taka potrzeba i możliwość, podejmuje działania w celu uzyskania dodatkowego źródła finansowania działalności dłużnika.
Nadzorca sądowy i zarządca składają co miesiąc sędziemu-komisarzowi sprawozdania ze swoich czynności. Zarządca składa dodatkowo sędziemu-komisarzowi co miesiąc sprawozdanie rachunkowe oraz sprawozdanie końcowe po wykonaniu wszystkich obowiązków.
Nadzorca układu
Nadzorca układu występuje w postępowaniu o zatwierdzenie układu. Jest wybierany przez dłużnika i pełni swoją funkcję na podstawie umowy zawartej z dłużnikiem. W ramach sprawowanego nadzoru nadzorca układu może kontrolować czynności dłużnika dotyczące jego majątku, a także przedsiębiorstwo dłużnika. Do czynności nadzorcy układu należy w szczególności przygotowanie wspólnie z dłużnikiem planu restrukturyzacyjnego, propozycji układowych, spisu wierzytelności oraz spisu wierzytelności spornych, współpraca z dłużnikiem w zakresie sprawnego i zgodnego z prawem zbierania głosów czy złożenie sprawozdania o możliwości wykonania układu.
Nadzorca sądowy
Sąd restrukturyzacyjny powołuje nadzorcę sądowego w postanowieniu o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego lub postępowania układowego. Sąd powinien wziąć pod uwagę liczbę spraw, w których osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego pełni funkcję nadzorcy sądowego lub zarządcy w innych postępowaniach restrukturyzacyjnych lub syndyka w postępowaniach upadłościowych, a także jej doświadczenie i dodatkowe kwalifikacje.
Po powołaniu nadzorcy sądowego dłużnik może dokonywać czynności zwykłego zarządu. Na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda nadzorcy sądowego, chyba że ustawa przewiduje zezwolenie rady wierzycieli. Nadzorca sądowy może udzielić takiej zgody również po dokonaniu czynności w terminie trzydziestu dni od dnia jej dokonania. Czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu dokonana bez wymaganej zgody jest nieważna.
Zarządca
Sąd restrukturyzacyjny powołuje zarządcę w postanowieniu o otwarciu postępowania sanacyjnego. W tym przypadku sąd również powinien wziąć pod uwagę liczbę spraw, w których doradca restrukturyzacyjny pełni funkcję pozasądowego organu postępowania, a także doświadczenie i dodatkowe kwalifikacje doradcy.
Zarządca niezwłocznie obejmuje zarząd masą sanacyjną, zarządza nią, sporządza spis inwentarza wraz z oszacowaniem oraz sporządza i realizuje plan restrukturyzacyjny. W sprawach dotyczących masy sanacyjnej zarządca dokonuje czynności w imieniu własnym na rachunek dłużnika. Zarządca nie odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w sprawach dotyczących masy sanacyjnej.
Są może powołać zarządcę także w przyspieszonym postępowaniu układowym i postępowaniu układowym, jeżeli dłużnikowi zostanie odebrany zarząd własny.
Czy mogę wskazać nadzorcę sądowego lub zarządcę do mojej restrukturyzacji?
W niektórych przypadkach sąd powołuje do pełnienia funkcji nadzorcy sądowego lub zarządcy doradcę restrukturyzacyjnego wskazanego przez dłużnika.
Na wniosek dłużnika, do którego dołączono pisemną zgodę wierzyciela lub wierzycieli mających łącznie więcej niż 30% sumy wierzytelności, sąd powołuje do pełnienia funkcji nadzorcy sądowego lub zarządcy osobę wskazaną przez dłużnika. Do wskazanej wyżej sumy wierzytelności nie zalicza się wierzytelności współdłużnika, poręczyciela, gwaranta lub banku otwierającego akredytywy i wierzytelności podmiotów powiązanych.
Sąd może odmówić powołania wskazanej osoby, jeżeli zachodzą uzasadnione przyczyny, w szczególności jeżeli jest oczywiste, że wskazana osoba nie daje rękojmi należytego wykonywania obowiązków.
Powyższe oznacza, że jeżeli wraz z wnioskiem restrukturyzacyjnym zawnioskujesz o powołanie konkretnej osoby lub spółki do pełnienia funkcji nadzorcy sądowego lub zarządcy, a wniosek ten poprą wierzyciele dysponujący minimum 30% wierzytelności uprawniających do wskazania nadzorcy sądowego lub zarządcy, sąd ma obowiązek powołać taką osobę do pełnienia funkcji. Sąd może odmówić powołania wskazanej osoby tylko wtedy, gdy zachodzą uzasadnione przyczyny. Sytuacja ta może wystąpić jedynie wyjątkowo, jako że sąd musi dysponować wiarygodnymi informacjami potwierdzającymi ten brak rękojmi.
Nadzorca wykonania układu
W każdym postępowaniu restrukturyzacyjnym, niezależnie od jego rodzaju, z dniem uprawomocnienia się postanowienia zatwierdzającego układ nadzorca albo zarządca obejmują funkcję nadzorcy wykonania układu. Nadzorca wykonania układu raz na trzy miesiące składa do sądu sprawozdanie dotyczące wykonywania planu restrukturyzacyjnego oraz wykonywania układu.
Masz pytania? Skontaktuj się z nami!