Upadłość przedsiębiorstwa to zazwyczaj dramat dla właścicieli, członków zarządu, menedżerów, pracowników. Także dla wierzycieli, którzy w postępowaniu upadłościowym dłużnika odzyskają z opóźnieniem co najwyżej część swoich pieniędzy.
Z drugiej strony upadłość przedsiębiorstw to zjawisko normalne w zdrowej gospodarce. Firmy mają swój cykl życia, rodzą się i umierają. Nie ma praktycznie firm nieśmiertelnych. To normalne, że świetna niegdyś firma przechodzi kiedyś w fazę upadku. Upadłość przedsiębiorstwa niezdolnego do życia jest per saldo korzystne dla gospodarki, bo pozwala lepiej wykorzystać aktywa upadłego przedsiębiorstwa.
W tym artykule skupimy się na perspektywie dłużnika. Wskażemy główne wady i zalety – z punktu widzenia dłużnika – ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa.
Upadłość przedsiębiorstwa – wady
Upadłość czy restrukturyzacja?
Załóżmy, że firma ma ogromne problemy, ale ma jeszcze szanse na uratowanie się.
W takiej sytuacji największa wada upadłości polega na tym, że umiera firma, która mogłaby przeżyć.
Co zatem powinna zrobić firma, która jest zagrożona niewypłacalnością? Rozważyć restrukturyzację!
Od kilku lat mamy niezłe prawo restrukturyzacyjne. Definiuje ono cztery różne postępowania restrukturyzacyjne: postępowanie o zatwierdzenie układu, przyspieszone postępowanie układowe, postępowanie układowe i postępowanie sanacyjne. Zwłaszcza pierwsze z nich – postępowanie o zatwierdzenie układu – działa bardzo dobrze i uratowało już wiele zagrożonych firm.
Celem restrukturyzacji jest uratowanie firmy, która jest zagrożona niewypłacalnością. Żeby uniknęła upadłości, przeżyła i wyzdrowiała.
Stąd morał: nie upadaj pochopnie! Rozważ najpierw restrukturyzację!
Syndyk
Po ogłoszeniu upadłości władzę nad firmą przejmuje syndyk wyznaczony przez sąd. Interakcje z syndykiem prawdopodobnie nie będą pozytywnym doświadczeniem dla dłużnika. Wadą upadłości firmy z punktu widzenia dłużnika będzie prawdopodobnie nieprzyjazny lub nierzetelny syndyk.
Na dodatek syndyk sporo kosztuje. Teoretycznie obowiązkiem syndyka jest upłynnić majątek dłużnika, a następnie rozdzielić tak uzyskane pieniądze pomiędzy wierzycieli. W praktyce duża część tych pieniędzy trafia do samego syndyka – na jego wynagrodzenie i na inne koszty postępowania upadłościowego. Są też tacy nierzetelni syndycy, którzy latami „żerują” na majątku upadłego przedsiębiorstwa. Dla dłużnika, który bezradnie na to patrzy, będzie to raczej przykre doświadczenie.
Inne wady upadłości przedsiębiorstwa
W różnych sytuacjach mogą ujawnić się inne wady upadłości przedsiębiorstwa. Poniżej kilka przykładów.
- Jeżeli upadłość dotyczy przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą, to syndyk będzie likwidował cały jego majątek. Także tę część majątku, która nie służyła prowadzeniu działalności gospodarczej. Co więcej, także majątek wspólny przedsiębiorcy i jego małżonka (z pewnymi wyjątkami).
- Postępowanie upadłościowe przedsiębiorcy jest drogie – dużo droższe niż upadłość konsumencka. Dlatego jednoosobowi przedsiębiorcy często najpierw wyrejestrowują działalność gospodarczą, a następnie korzystają z tańszej upadłości konsumenckiej.
- W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialności często ujawnia się wada upadłości wskazana w art. 299 Kodeksu spółek handlowych. Otóż jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Jednocześnie członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności w kilku przypadkach. Na przykład jeżeli odpowiednio wcześnie został zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości spółki lub zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne. Co to znaczy „odpowiednio wcześnie”? To już precyzują art. 11 i 21 Prawa upadłościowego. Żeby uniknąć tej wady upadłości, należy zadbać o to, żeby nie spóźnić się z wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Albo na czas uruchomić postępowanie restrukturyzacyjne.
Upadłość przedsiębiorstwa – zalety
Upadłość może być szansą na odzyskanie spokoju
Jeżeli przedsiębiorstwo nie ma szans na przeżycie, to ogłoszenie jego upadłości jest właściwym rozwiązaniem.
W takim przypadku podstawowa zaleta upadłości polega na tym, że przedsiębiorca przerywa beznadziejną walkę o życie firmy i odzyskuje szansę na spokój.
Wypełnienie obowiązku ogłoszenia upadłości
Jeżeli firma znalazła się w stanie niewypłacalności, istnieje prawny obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Niezgłoszenie na czas takiego wniosku grozi poważnymi konsekwencjami cywilnymi i karnymi.
Zgodnie z art. 21 Prawa upadłościowego dłużnik jest obowiązany zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości w ciągu 30 dni od powstania stanu niewypłacalności. W przypadku spółki taki obowiązek ma każdy z członków zarządu. Zgodnie z art. 586 Kodeksu spółek handlowych niewypełnienie tego obowiązku grozi nawet karą pozbawienia wolności do roku. Z kolei na podstawie art. 299 Ksh członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może w takiej sytuacji odpowiadać za długi spółki swoim prywatnym majątkiem. A zgodnie z art. 116 ordynacji podatkowej członek zarządu spółki kapitałowej odpowiada swoim prywatnym majątkiem za zobowiązania podatkowe.
Alternatywą dla złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest otwarcie na czas postępowania restrukturyzacyjnego.
Chcesz wiedzieć więcej? Skontaktuj się z nami!