Jeden z ostatnich wpisów na blogu poświęcony był wierzytelnościom, które są objęte układem. Tym razem wyjaśnimy, jakie wierzytelności nie są objęte układem. Zostały one wskazane przez ustawodawcę w art. 151 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne.
Wyłączenie z układu, czyli?…
Zanim jednak przejdziemy do omówienia poszczególnych długów, które są wyłączone z układu, w pierwszej kolejności wyjaśnimy, co należy rozumieć przez „wyłączenie z układu”. Wyłączenie wierzytelności z układu oznacza, że nie jest możliwa ich restrukturyzacja. Nie dojdzie zatem do ich umorzenia w żadnej części, rozłożenia na raty czy jakiejkolwiek innej modyfikacji. Dłużnik nie może liczyć na żadną redukcję w tym zakresie. Dłużnik będzie zatem zobligowany do wykonania tych zobowiązań zgodnie z ich pierwotną treścią. Inaczej niż w przypadku wierzytelności objętych układem, wierzytelności nieobjęte układem mogą być spłacane w czasie trwania postępowania restrukturyzacyjnego.
Co ważne, opisane w niniejszym artykule wyłączenia z układu dotyczą wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych, w tym także uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego.
Zgodnie z art. 151 ust.1 ustawy układ nie obejmuje następujących wierzytelności:
Wierzytelności alimentacyjne oraz renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę
Należności alimentacyjne pozostają poza układem niezależnie od woli wierzyciela. Są to należności wynikające z obowiązku dostarczenia środków utrzymania krewnym i powinowatym (np. dziecku, małżonkowi, czy przysposobionemu – art. 128–144 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) oraz świadczenia z tytułu obowiązku przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny (art. 27–28 KRO).
Poza układem będą również renty zasądzone z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci (art. 444 KC). Jeżeli taką rentę ustanowiono umownie lub w drodze ugody, również pozostaje ona wyłączona z układu – o ile ustanowiono ją w związku z tymi zdarzeniami. Poza układem pozostają także renty, do świadczenia których dłużnik był zobowiązany w związku z zamianą umowy dożywocia na dożywotnią rentę (art. 913 KC).
Roszczenia o wydanie mienia i zaniechanie naruszania praw
Co oczywiste, restrukturyzacja zobowiązań dłużnika może dotyczyć jego majątku, a nie cudzych praw, a więc roszczenia o wydanie mienia i zaniechanie naruszania praw są wyłączone z układu. Ich umieszczenie w przepisie ma charakter wyłącznie porządkujący. Skoro bowiem wierzycielowi służy skuteczne po otwarciu restrukturyzacji prawo żądania wydania rzeczy (ponieważ żaden przepis w prawie restrukturyzacyjnym tego żądania nie wyłącza), to ograniczenie tego prawa w układzie nie jest możliwe. Dlatego więc jeśli właściciel rzeczy zamierza ją odebrać, np. wskutek wygaśnięcia stosunku najmu, a dłużnik jej nie wydaje, to nie ma przeszkód do wszczęcia przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjnego.
Wierzytelności, za które dłużnik odpowiada w związku z nabyciem spadku po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, po wejściu spadku do masy układowej lub sanacyjnej
Układem nie są również objęte zobowiązania, za które dłużnik odpowiada w związku z nabyciem spadku po dniu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Układ ma bowiem doprowadzić do zaspokojenia wierzycieli z masy układowej lub sanacyjnej, zaś wierzyciele spadku mogą domagać się zaspokojenia z masy spadkowej. Przyjęcie spadku może nastąpić wprost (tzw. przyjęcie wprost), wówczas spadkobierca odpowiada za długi spadkowe bez ograniczenia, albo jako przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza. To ostatnie oznacza przyjęcie spadku z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe. W takiej sytuacji wierzyciele nie będą mogli dochodzić od spadkobiercy więcej niż otrzymali z tytułu dziedziczenia. Masa układowa lub sanacyjna nabywa spadek z dobrodziejstwem inwentarza, a więc to ograniczenie ma dla pozostałych wierzycieli charakter neutralny.
Jeżeli nabycie spadku przed dłużnika nastąpiło przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, wierzytelności wierzycieli spadku objęte są układem bez powyższych ograniczeń.
Wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik
Do 1 grudnia 2021 r. z układu wyłączone są również wierzytelności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik. Po tej dacie układem objęte będą wszystkie składki na ZUS, nie tylko składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe, w części finansowanej przez pracodawcę, których obowiązek zapłaty powstał przed dniem otwarcia postępowania restrukturyzacyjne, ale też właśnie obecnie jeszcze wyłączone składki na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez ubezpieczonego, których płatnikiem jest dłużnik.
Opisane wyżej wyłączenia mają charakter obligatoryjny, a zatem wskazane wierzytelności wyłączone są z układu niezależnie od woli wierzyciela.
Wyłączenia fakultatywne
Istnieją trzy grupy wierzytelności, które co do zasady są wyłączone z układu, jednak mogą zostać nim objęte, jeżeli wierzyciel bezwarunkowo i nieodwołalnie wyrazi na to zgodę. Wierzytelności te zostały opisane w jednym z poprzednich artykułów na naszym blogu.
Zgoda wierzyciela na objęcie układem
Objęcie układem wspomnianych wyżej wierzytelności, wyłączonych fakultatywnie, nastąpi wtedy, gdy wierzyciel wyrazi na piśmie bezwarunkową i nieodwołalną zgodę. Zgoda wierzyciela musi być wyrażona najpóźniej przed przystąpieniem do głosowania na zgromadzeniu wierzycieli. Składając oświadczenie o wyrażeniu zgody na objęcie jego wierzytelności układem, wierzyciel wyraża zgodę na stosowanie do niego warunków układu, niezależnie od tego, jaką postać ostatecznie przyjmą i niezależnie od tego, czy wierzyciel będzie głosował za ich przyjęciem czy przeciw. Zgoda na objęcie układem, wyrażona z zastrzeżeniem “na warunkach nie gorszych niż propozycje układowe dłużnika” lub podobnym, nie jest zgodą bezwarunkową i nie daje wierzycielowi prawa do głosowania nad układem, a jego wierzytelność pozostaje poza układem.
Zgodę można wyrazić ustnie do protokołu zgromadzenia wierzycieli, chyba że głosowanie nad układem odbywa się wyłącznie w formie pisemnej, co także jest dopuszczalne na gruncie obecnie obowiązujących przepisów.
Chcesz wiedzieć więcej? Skontaktuj się z nami! Pomożemy Twojej firmie zakończyć restrukturyzację sukcesem.